WYPOSAŻENIE KOŚCIOŁA

KOŚCIÓŁ

Kościół jest Świątynią chrześcijańską wzniesioną dla stałych potrzeb kultu publicznego. Sam budynek kościelny przez swoje usytuowanie, rozmiary i swoisty kształt, z daleka zwraca na siebie uwagę. Jest on znakiem mówiącym o tym, że okoliczni mieszkańcy są ludźmi wierzącymi i gromadzą się w nim dla sprawowania Eucharystii pod przewodnictwem kapłana, a także dla przyjmowania sakramentów, słuchania słowa Bożego i wspólnej modlitwy.

Kościół przypomina Wieczernik, w którym łamanie i przyjmowanie Chleba Eucharystycznego jednoczy wiernych z Chrystusem i miedzy sobą. Kościół jest więc symbolem jedności ludu Bożego, tworzącego jedno Ciało Mistyczne, którego Głową jest Chrystus (Rz 12,4; 1 Kor 12,12-31).

Kościół zbudowany z wielu kamieni, cegieł i innych elementów jest znakiem Kościoła powszechnego, złożonego z wielu wiernych ochrzczonych, jako żywych kamieni. Fundamentem tej jedynej w swoim rodzaju budowli duchowej są apostołowie, a kamieniem węgielnym sam Chrystus (Ef 2,20; 1 Kor 3,16; I P 2,5).

Świątynia jako widzialna budowla jest znakiem całego Kościoła pielgrzymującego przez życie ziemskie do Ojca niebieskiego. Jest obrazem Kościoła triumfującego w niebie.

Jako dom Boży, kościół jest również znakiem każdego poszczególnego chrześcijanina, w którym mieszka Bóg. Święty Paweł poucza: "Czyż nie wiecie, że jesteście świątynią Boga i że Duch Boży mieszka w was? Jeżeli ktoś zniszczy świątynię Boga, tego zniszczy Bóg. Świątynia Boga jest świętą, a wy nią jesteście"
(1 Kor 3,16-17).

OŁTARZ

Budynek kościelny oraz jego wystrój, zwłaszcza przedmioty związane z kultem Boga, są znakami rzeczywistości nadprzyrodzonych. Z wszystkich tych przedmiotów najważniejszy jest ołtarz. Wokół niego gromadzi się miejscowa wspólnota wiernych, aby włączać się obchodzone w liturgii misteria odkupienia.

W starożytności ołtarz był przedmiotem nadzwyczajnej czci. Jest on bowiem miejscem sprawowania pamiątki Pana. Z niego wierni biorą Ciało i Krew Pańską. Dlatego pisarze kościelni tacy, jak Ignacy Antiocheński (+110), Ambroży ( + 397) czy Cyryl Jerozolimski (+444) w ołtarzu widzieli znak samego Chrystusa. Dlatego też ołtarza nie mogli dotykać nieochrzczeni. Z ołtarzem związane było prawo azylu, przy ołtarzu składano śluby itp.

Świętość ołtarza i jego głęboka symbolika zostały jeszcze wzmocnione przez wprowadzenie obrzędu jego poświęcenia, w pierwszej połowie IV wieku. Według pontyfikatu rzymskiego (nr 22) biskup namaszczając ołtarz olejem krzyżma, prosi Boga, aby stał się on widzialnym znakiem tajemnicy Chrystusa. Obrzęd ten w sposób szczególny nawiązuje do misterium namaszczenia Chrystusa Duchem Świętym. Ojciec niebieski ustanowił Go Najwyższym Kapłanem, aby na ołtarzu swojego Ciała złożył w ofierze własne życie za zbawienie wszystkich. (...).

Odnowiona liturgia w kościele przewiduje tylko jeden ołtarz. Zasady tej należy przestrzegać przy budowie nowych kościołów. Chodzi o to, aby jeden ołtarz był symbolem jednego Zbawiciela Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Jedynego Kapłana oraz jednej Eucharystii. Odnowa liturgiczna nawiązała do starożytnej zasady jednego ołtarza w świątyni.
Ze względu na szczególne znaczenie ołtarza i jego świętość, należy się mu najgłębsza cześć. Przejawem tej czci jest zwyczaj nakrywania ołtarza przynajmniej jednym obrusem; ukłon celebransa wraz z asystą po przyjęciu do ołtarza i przed odejściem od niego; ucałowanie go przez kapłana i diakona; okadzenie gdy liturgia ma charakter uroczysty. Do objawów czci należy również zdobienie ołtarza kwiatami, świecami ustawionymi na artystycznie wykonanych lichtarzach. Na ołtarzu lub w jego pobliżu umieszcza się krzyż, znak Ofiary krzyżowej Chrystusa, która uobecnia się we Mszy Świętej.

KRZYŻ OŁTARZOWY

Krzyż ołtarzowy wszedł do liturgii podobnie jak lichtarze ze świecami. Uroczystą procesją z zakrystii do ołtarza poprzedzał krzyż niesiony przez subdiakona. Po dojściu procesji do ołtarza, krzyż umieszczano przy wejściu do prezbiterium. Tam krzyż pozostawał przez całą Mszę świętą. W XI w., po odpowiednich przekształceniach, zaczęto go stawiać na ołtarzu, na którym pozostawał już stale.

Dawne rubryki nakazywały, aby na ołtarzu znajdował się krzyż z wizerunkiem ukrzyżowanego Zbawiciela. Miało to dopomagać w patrzeniu na ołtarz jako miejsce uobecniania się Ofiary krzyżowej Chrystusa. Miało też pobudzać kapłana i wiernych do myślenia z miłością o cierpieniach Zbawiciela.

Odnowiona liturgia zachowuje ten zwyczaj. Krzyż jednak niekoniecznie musi stać na ołtarzu. Może być umieszczony także obok ołtarza, może być zawieszony w pobliżu ołtarza na ścianie lub nad ołtarzem. Czasem sięga się do początków, stosując krzyż procesyjny niesiony w drodze do ołtarza i stawiany w jego pobliżu na czas sprawowania liturgii Eucharystycznej. Przepisy mszału mówią: "na ołtarzu lub obok niego należy umieścić krzyż dobrze widoczny dla zgromadzenia wiernych" (nr 270).

 

AMBONA

   

Ambona czyli kazalnica ściśle jest związana z ołtarzem. Tomasz a Kempis (+1471) zauważył: "Bez tych dwojga nie mógłbym żyć dobrze, gdyż słowo Boże jest światłem mej duszy, a Eucharystia Chlebem żywota" (Naśl.Chr.IV,ll). Dalej autor ten takie snuje myśli, porównując ołtarz i ambonę do dwóch stołów: na jednym stole leży Ciało Chrystusowe, a na drugim stole nauka święta, która uczy wiary, wiarą rozwija i wprowadza człowieka głęboko w rzeczywistość nadprzyrodzoną. Ambona zatem symbolizuje stół zastawiony, przy którym wierny karmił się słowem Bożym. Podobnie ołtarz symbolizuje stół Eucharystyczny, przy którym wierni posilają się Ciałem Pańskim.

Ambona zawsze była miejscem głoszenia słowa Bożego. W ciągu wieków przybierała ona różne kształty. Często odznaczała się wysokim artyzmem. (Na zdjęciach: po lewej- ambona z kościoła św. Wacław;  po prawej - ambona z Kocioła Mariackiego w Krakowie). Ustawiano ją na podwyższeniu, aby całe zgromadzenie dobrze mogło widzieć i słyszeć lektora czytającego Pismo św. i kaznodzieję głoszącego naukę Bożą. Dlatego w większych kościołach ambony ustawiano blisko wiernych, często w środku kościoła.

Ambona jest znakiem Chrystusa obecnego w swoim słowie (KL 7). Ambona tak jest związana z głoszeniem słowa Bożego, że sam jej widok kojarzy się z lektorem czytającym wyjątki z Pisma św., czy też z kaznodzieją głoszącym dobrą nowinę o zbawieniu.

Apostołowie świadomi byli obecności Chrystusa i Jego współdziałania z nimi w głoszeniu Jego nauki. Sam ich zresztą o tym zapewnił (Mt 28,18-20; Mk 16,20). Zdawali sobie sprawę z tego, że Chrystus przez nich przemawia i że głoszą słowo Boże, chociaż nie powtarzali dokładnie słów Chrystusa lecz mówili o Chrystusie, o Jego nauczaniu i czynach, czyli o tym co widzieli i słyszeli (2 Kor 5,20; 13,3), a siłę i skuteczność ich słowom dawał Duch Święty (łk 4,17-20; J 16,13; Dz. 1,8; 1 Kor 2,4; 2 Tm 3,16).

SEDILIA
Sedilia czyli siedzenia dla celebransa i tych, którzy mu usługują, znajdują się w pobliżu ołtarza i ambony. Najpierw siedzenia te znajdowały się w apsydzie bazyliki. Były one raczej proste w formie. Z czasem miejsce tych siedzeń zajął ołtarz stały. Wówczas sedilia umieszczono przy ścianie bocznej w prezbiterium. Siedzenia coraz więcej zaczęły upodabniać się do tronu, zwłaszcza siedzenie dla celebransa.

Odnowiona liturgia wymaga, aby siedzenia dla celebransa, jego asysty i ministrantów były dostosowane do struktury kościoła i tak były usytuowane, aby wierni z łatwością widzieli, że celebrans rzeczywiście stoi na czele wspólnoty liturgicznej (Instr.1964 nr 92). Celebrans bowiem jest znakiem obecności Chrystusa w Kościele zebranym w Jego imieniu. Konieczna jest możliwość kontaktu celebransa z wiernymi. Chodzi o to, aby wszyscy obecni dobrze go widzieli i słyszeli, przy zastosowaniu odpowiedniego podwyższenia i aparatury nagłaśniającej. Usytuowanie siedzeń dla ministrantów i wykonujących posługi ma być takie, aby ułatwiało im spełnianie ich funkcji (nr 271).

SYMBOLIKA ŚWIEC

 

Światło z natury ma w sobie coś radosnego, podnoszącego serce i ducha. światło symbolizuje radość w Panu (Flp 4,4). Dlatego w większe święta zapala się więcej świec, aby wzmocnić radość świąteczną. Poezja religijna średniowiecza przedstawia bogatą symbolikę świecy. Na przykład w wosku pochodzącym od dziewiczej pszczoły dopatrywała się symbolu Chrystusa narodzonego z Maryi Dziewicy. W knocie świecy widziała duszę Chrystusa, a w jej płomieniu symbol Bóstwa Chrystusa.

 

 

 

ŚWIECE OŁTARZOWE

Zarówno wielowiekowa tradycja, jak i przepisy liturgiczne związały świece z ołtarzem tak mocno, że trudno wyobrazić sobie ołtarz bez świec. Wprowadzenie świec ołtarzowych do liturgii datuje się od czasu, gdy w Rzymie w procesji do ołtarza przed papieżem siedmiu akolitów niosło siedem lichtarzy ze świecami. Najstarsza wiadomość o tym pochodzi z Ordo Romanus I, czyli z końca VII wieku. Po procesji na wejście, akolici stawiali świece obok ołtarza, a od XI w. na ołtarzu. W późniejszych czasach ilość świec na ołtarzu była różna i zależała od stopnia obchodu liturgicznego. Im większe święto, tym więcej świec płonących na ołtarzu. Najwięcej świec zapalano zawsze przy wystawionym Najświętszym Sakramencie, podczas adoracji czy procesji teoforycznej. Przy sprawowaniu sakramentów świętych świece są znakiem obecności Chrystusa, który jest Głównym ich Szafarzem i źródłem łask. Świece płonące w czasie czytania Ewangelii przypominają iż są to słowa Chrystusa - Światłości Świata.

ŚWIECA CHRZCIELNA

 

Szczególną wymowę ma świeca chrzcielna. Człowiek przez chrzest oświecony, ma pamiętać przez całe życie, że jest dzieckiem światłości i tak też postępować, aby zasłużyć na spotkanie z Chrystusem w niebie. Świecę chrzcielną przypominają wszystkie inne świece palące się w kościele. One wciąż na nowo przypominają zobowiązania chrzestne, które każą chodzić w świetle Pana.

W XIX w. zapoczątkowano zwyczaj przechowywania świecy chrzcielnej i używania jej w ważniejszych chwilach życia. Ta sama świeca, która towarzyszyła obrzędom chrztu świętego, byłaby świadkiem np. pierwszej Komunii św., ślubu czy prymicji oraz śmierci człowieka ochrzczonego. W ten sposób całe życie przebiegało by w świetle chrztu świętego. Zwyczaj ten jednak nie przyjął się jeszcze powszechnie.

 

 

 

ŚWIECA RORATNIA

 

 

 

Według prastarego zwyczaju, siegającego XIII w., podczas odprawiania "Rorat" w Adwencie, płonie dodatkowa świeca roratnia. Symbolizuje ona Najsw. Maryję Pannę, zwiastującą rychłe przyjście Zbawiciela.

 

 

ŚWIECA PASCHALNA

W obrzędach Wigilii Paschalnej paschał zapala Się  od poświęconego ogniska. Paschał jest symbolem Zmartwychwstałego Pana. Wyryty na nim krzyż oznacza Jego zbawczą śmierć na krzyżu. Pięć otworów z tkwiącymi w nich czerwonymi ziarnami kadzidła symbolizują zbawcze rany, które Chrystus zachował w swoim uwielbionym ciele. Wyryty w paschale rok bieżący oraz pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego (alfa i omega) oznaczają, że do Chrystusa należy czas i wieczność. On jest początkiem i celem wszystkiego.

ZACHEUSZKI

  

W kościołach uroczyście poświęconych (konsekrowanych) na ścianach, w miejscach dwunastu lub czterech namaszczeń, umocowane są lichtarze ze świecami, które zwykło się nazywać zacheuszkami (od ewangelicznej postaci Zacheusza). Zapala się je w większe uroczystości, a szczególnie w uroczystość poświęcenia kościoła. Są one symbolem dwunastu apostołów lub wskazują na świątynię jako symbol świętego miasta Jeruzalem (Ap 21)
Inne znaczenie: Zacheuszek - dowód poświęcenia kościoła. Klocek, płytka z symbolicznym krzyżykiem wmurowana w ściany wewnętrzne kościoła, także malowany na ścianie znak małego krzyża.
Na zdjęciu po prawej: Zacheuszek w poznańskiej katedrze

TABERNAKULUM

Puszki z konsekrowanymi komunikantami i kustodią z Hostią przechowuje się w tabernakulum. Celem tego przechowywania Eucharystii jest adorowania Chrystusa prywatnie lub zbiorowo, a także udzielanie Komunii św. poza Mszą Świętą.
Pierwotnym celem przechowywania Eucharystii było udzielanie Wiatyku umierającym oraz chorym i słabym. Przechowywanie świętych Postaci z biegiem czasu wytworzyło chwalebny zwyczaj ich adorowania. Adoracja ta bardzo się rozpowszechniła, świadcząc o głębokiej wierze chrześcijan w rzeczywistą obecność Chrystusa pod postaciami eucharystycznymi. Prawda ta określona później jako dogmat wiary przez Sobór Trydencki, domaga się dla Eucharystii najwyższego kultu, jaki należy się tylko Bogu. Eucharystię przechowuje się w tabernakulum stałym, wykluczającym Jej profanację. W Polsce, zgodnie z tradycją, tabernakulum umieszcza się na dawnym wielkim ołtarzu, czyli w apsydzie kościoła. Jest to miejsce dostojne, zwykle przyozdobione, sprzyjające modlitwie prywatnej i zbiorowej, jak również udzielaniu Komunii Świętej. Znakiem obecności Eucharystii w tabernakulum jest wieczna lampka. Przypomina ona Chrystusa jako światłość świata i światłość wieczną, to jest szczęście w niebie razem z Chrystusem przez całą wieczność.

WIECZNA LAMPKA

 

Wieczna lampka - umieszczana przy tabernakulum.
We wczesnym średniowieczu utrwalił się zwyczaj zapalania lampki w dzień i w nocy przed miejscem przechowywania Najświętszego Sakramentu. Stąd jej nazwa "wieczna". Jej czerwony kolor symbolizuje miłość Boga do ludzi. Jest znakiem obecności Chrystusa w danym miejscu. Wieczna Lampka gaśnie w Wielki Czwartek, kiedy Chrystus przenoszony jest do kaplicy Przechowania. Wtedy też tabernakulum pozostaje puste i otwarte. Zapala się ją ponownie w czasie liturgii Wigilii Paschalnej.

 

 

CHRZCIELNICA

  

W IV w. chrzcielnica była basenem z wodą, umieszczonym w osobnym budynku obok bazyliki, zwanym baptisterium. Z czasem chrzcielnicę włączono do całości budynku kościelnego. Kiedy chrzczono już głównie dzieci, mniej więcej od VI w., chrzcielnica przybrała kształt beczki wykonanej z kamienia lub metalu. W okresie gotyku chrzcielnica otrzymała kształt wielkiego pucharu.
Wymowa symboliczna chrzcielnicy zawarta jest w Ogólnym wprowadzeniu do Obrzędów Chrztu, gdzie czytamy: "Chrzcielnica, z której wypływa woda chrztu, albo w której się ją przechowuje, niech będzie przeznaczona wyłącznie do sakramentu chrztu i w pełni godna tego, aby tam chrześcijanie odradzali się z wody i z Ducha Świętego. Bez względu na to czy mieści się ona w jakiejś kaplicy wewnątrz lub obok kościoła, czy też w jakiejś części kościoła na widoku wiernych, tak ją należy urządzić, by w obrzędach chrztu mogło uczestniczyć wiele osób. Po zakończeniu okresu wielkanocnego w miejscu udzielania chrztu wypada z czcią przechowywać  paschał i zapalać  go podczas udzielania chrztu, aby od niego łatwo było zapalać świece ochrzczonych" (nr 25). Chrzcielnica jest zatem symbolem odrodzenia z wody i z Ducha Świętego. Przypomina moment wszczepienia w Chrystusa i Jego Kościół. Zapalanie świecy chrzcielnej od paschału symbolizuje otrzymanie życia nadprzyrodzonego od Chrystusa.

Na zdjęciu po prawej: Zabytkowa chrzcielnica z kościoła p.w. Świętego Bartłomieja w Opocznie

KONFESJONAŁ

Kapłan zawsze słuchał spowiedzi świętej w pozycji siedzącej. Siedzenie kapłana najlepiej odpowiadało sprawowaniu sakramentu pokuty w imieniu Chrystusa. Krzesło dla spowiednika ustawiano w tym celu w pobliżu ołtarza, jako miejscu najodpowiedniejszym dla tej świętej czynności liturgicznej. Po Soborze Trydenckim, czyli pod koniec XVI w., między kapłanem, a penitentem pojawiła się krata przytwierdzona do krzesła. W okresie baroku zaczęto budować  stałe konfesjonały trójdzielne, ustawiane w miejscach bardziej dyskretnych. Przy budowie nowych kościołów pojawia się tendencja do urządzania osobnych rozmównic dla swobodnej spowiedzi indywidualnej.
Sam widok konfesjonału kojarzy się każdemu z wyznawaniem grzechów i z rozgrzeszeniem. Konfesjonał to przede wszystkim znak miłosierdzia Bożego i przebaczenia. Jest znakiem obecności Chrystusa, który jest głównym Szafarzem sakramentu pokuty. Ustawianie zaś niegdyś konfesjonału w pobliżu ołtarza, podkreślało związek sakramentu pokuty z Eucharystią. Sakrament pokuty świętej zmierza i prowadzi do Eucharystii.

 

OBRAZY ŚWIĘTYCH

  
Zwyczaj umieszczania obrazów w naszych kościołach sięga początków chrześcijaństwa. Ma on związek między innymi z kultem Świętych Pańskich. Każdy obraz umieszczany w kościele powinien odznaczać się walorami artystycznymi. Wymaga tego zarówno miejsce święte, jak i zdrowa pobożność wiernych. Obrazy umieszczone w kościele muszą przemawiać do wszystkich wiernych i dlatego nie mogą być zbyt awangardowe. Znaczenie kultu Świętych Pańskich przedstawił Sobór Watykański II w następujących słowach: W Maryi "Kościół podziwia wspaniały owoc Odkupienia i jakby w przeczystym obrazie z radością ogląda to, czym cały pragnie i spodziewa się być" (KL 103). "Ponadto Kościół rozmieścił w ciągu roku wspomnienia Męczenników oraz innych Świętych, którzy dzięki wielorakiej Łasce Bożej doszli do doskonałości, a osiągnąwszy już wieczne zbawienie, wyśpiewują Bogu w niebie doskonałą chwałę  i wstawiają się za nami. W te uroczystości Kościół głosi misterium paschalne w Świętych, którzy współcierpieli i zostali współuwielbieni z Chrystusem, przedstawia wiernym ich przykłady, pociągające wszystkich przez Chrystusa do Ojca, a przez ich zasługi wyjednywa dobrodziejstwa Boże" (KL 104). To przedstawianie wiernym Świętych odbywa się między innym przez obrazy, które są symbolami poszczególnych Świętych.

ORGANY

   

Organy są instrumentem dętym, klawiszowym. W kościele pojawiły się w VIII wieku. Ten prymitywny początkowo instrument, w ciągu wieków ulegał udoskonaleniom, szczególnie na przełomie XIX i XX wieku. Konstytucja o liturgii mówi krótko na temat organów: "W Kościele łacińskim należy mieć w wielkim poszanowaniu organy piszczałkowe jako tradycyjny instrument muzyczny, którego brzmienie ceremoniom kościelnym dodaje majestatu, a umysły wiernych podnosi do Boga i spraw niebieskich" (KL 120).
W świetle instrukcji wykonawczych do Konstytucji o liturgii, organy przeznaczone do użytku liturgicznego winny być artystycznie wykonane i zaopatrzone w te głosy, które są odpowiednie do użytku kościelnego. Zanim zacznie się ich używać, należy je poświęcić i pilnie strzec jako rzeczy świętej. Ze względu na naturę, świętość i dostojeństwo liturgii, gra na organach ma być doskonała. Lepiej jest zupełnie zrezygnować z gry na organach, niż grać źle i nieporadnie. Organiści winni także posiadać znajomość ducha liturgii świętej i wnikać weń, by spełniając swoje zadania, choćby tylko czasowo, uświetniali nabożeństwo zgodnie z naturą poszczególnych jego części i ułatwiali wiernym udział w nim.
Jako instrument bardzo złożony, z którego wydobywa się wzruszające melodie i harmonijne akordy, organy są symbolem uporządkowanego życia duchowego człowieka, harmonizującego z wymogami Ewangelii.

Na zdjęciu po prawe: Organy z kościoła Św. Wacława

DZWONY
  

Dzwony jako metalowe źródło dźwięku, najwcześniej znane były w Chinach. Służyły one do dawania umownych sygnałów, a szczególnie do zwoływania ludzi. W antyku znane były również z podobnego zastosowania, tak w życiu prywatnym jak i publicznym. 

W obszarze chrześcijaństwa dzwony znalazły się najpierw w klasztorach. Były to początkowo płyty drewniane, którymi opat dawał zakonnikom odpowiednie sygnały, stosownie do zwyczajów klasztornych. W liturgii płyty takie przetrwały do naszych czasów w postaci kołatek używanych we Wielkim Tygodniu. Od początku średniowiecza dzwony metalowe przybierały stopniowo dzisiejszy kształt.

Od VIII w. znany jest obrzęd konsekracji dzwonów. W obrzędzie tym skrapiano dzwony, obmywano wodą poświęconą specjalnie do tego celu, namaszczano olejami świętymi i nadawano mu imię. Towarzyszyły tym czynnościom odpowiednie modlitwy i śpiewy, zwłaszcza psalmów. Był to jakby chrzest dzwonu. To wyjątkowe traktowanie dzwonu miało swoje źródło w jego barwnym i majestatycznym dźwięku, a także w jego przeznaczeniu, którym było zwoływanie wiernych na nabożeństwa. W czasie zaś samego nabożeństwa krótkimi sygnałami dzwonu informowano wiernych będących poza kościołem o ważniejszych momentach odprawiającego się nabożeństwa. Momentami tymi były najczęściej Ewangelia, Przeistoczenie i Komunia święta. Umożliwiało to wiernym jednoczenie się w modlitwie z obecnymi w kościele.

Niezwykłą symbolikę dzwonów najlepiej określały napisy umieszczane na dzwonach przez ludwisarzy na życzenie zamawiającego: Plebem voco, festa decoro, fulgura frango, mortuos plango (zwołuję lud, upiększam święta, łamię błyskawice, opłakuje zmarłych). Albo: Laudo Deum verum, plebem voco, congrego clerum, defunetos ploro, pestem fugo, festa decoro ( wielbię prawdziwego Boga, zwołuję lud, gromadzę duchownych, opłakuję zmarłych, oddalam zarazę i przyozdabiam święta ).. Dźwięki dzwonów słyszy się rzeczywiście inaczej w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, inaczej w zwykłą niedzielę, a jeszcze inaczej w czasie obrzędów pogrzebowych. Dźwięk dzwonów towarzyszy człowiekowi przez całe życie jako głos Boży i głos kierujący myśl do Boga, czasem głos budzący sumienie, głos przestrzegający czy też głos budzący radość. Dzwon symbolizuje zatem głos Boży. Symbolika średniowieczna w dzwonach widziała również symbol głosicieli Ewangelii. Myśl ta zawarta została nawet w modlitwach odmawianych przy poświęceniu dzwonu
Na zdjęciu po prawej: Dzwon Zygmunta z Katedry na Wawelu.

DZWONKI

   

W XIII w. pojawiły się w liturgii małe dzwonki ołtarzowe dla zwracania uwagi wiernym na główne momenty Mszy Świętej. Dzwonków tych używano także podczas procesji teoforycznych, również gdy kapłan z Najświętszym Sakramentem szedł do chorego.

KOŁATKA

 

Kołatka składa się z deseczki osadzonej na rączce oraz zamocowanego na zawiasie młotka, który uderzając w deseczkę wydaje klekoczący dźwięk.
W okresie Triduum Paschalnego, kołatki zastępują dzwonki od hymnu "Gloria" (Chwała na wysokości) w czasie Mszy w Wielki Czwartek, podczas którego biją wszystkie znajdujące się w kościele dzwony, aż do tego samego hymnu Wigilii Paschalnej.

 

 

 

KADZIELNICA

 

 

 

Kadzielnica czyli trybularz, znana była w Kościele od początku. Jednak jej stosowanie w liturgii rozpoczęło się na szerszą skalę dopiero od IV w. i to zarówno w wersji stojącej, jak i wahadłowej, zaopatrzonej w łańcuszki i podnoszoną pokrywkę.

 

 

 

ŁÓDKA

Do kadzielnicy należy również łódka, czyli naczynie na ziarenka kadzidła oraz łyżeczka do nakładania kadzidła do kadzielnicy. Ogólne wprowadzenie do mszału powiada, że okadzanie darów ofiarnych jest znakiem iż "modlitwa i ofiara Kościoła wznosi się jak dym kadzielny przed oblicze Boga" (nr 51). Jest to symbolika powszechnie znana i mająca swoje źródło w Biblii (Ps 140,2; Ap 5,8; 8,3-5). Liturgiści średniowieczni w kadzidle widzieli symbol Chrystusa, którego całe życie ziemskie było wielbieniem Ojca niebieskiego. W tej samej epoce kadzielnicę uważano za symbol serca ludzkiego, które zapala się miłością do Boga, a przez swoją modlitwę przynosi Mu miłą woń chwały. 

Okadzanie osób lub rzeczy jest znakiem okazywanej im czci o charakterze religijnym. Okadzanie wiernych jest znakiem czci dla ludu Bożego. Okadzanie księgi Ewangelii należy do najstarszych i oznacza uwielbienie dla Chrystusa obecnego w swoim słowie.

 

źródło:
ks.Tarsycjusz Sinka CM - "Symbole liturgiczne" - Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy - Kraków 2005